کد مطلب:50511 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:149
«ایها الناس، الزهاده قصر الامل و الشكر عند النعم و التورع عند المحارم، فان عزب ذلك عنكم فلا یغلب الحرام صبركم و لا تنسوا عند النعم شكركم، فقد اعذر الله الیكم بحجج مسفره ظاهره و كتب بارزه العذر واضحه.»[1] . ای مردم! پارسایی، دامن آرزو در چیدن است و شكر نعمت حاضر گزاردن و از ناروا پارسایی ورزیدن. و اگر از عهده ی این كار برنیایید، هر چند كه ممكن است خود را از حرام واپایید و شكر نعمت موجود فراموش منمایید. كه راه عذر بر شما بسته است، با حجتهای روشن و پدیدار و كتابهای آسمانی و دلیلهای آشكار. امام (ع) سه چیز را نشانه ی پارسایی معرفی كرده است: 1. كوتاهی آرزوها 2. شكرگزاری نعمتها 3. دوری از حرامها آرزوهای دنیایی و پست آدمی را از منزلت انسانی ساقط می كند و در مرتبت حیوانی قرار می دهد، بنابراین هر چه آدمی از چنین بستگیهایی بازدارنده آزاد شود، آسوده تر می گردد و توان و امكانات خود را در جهت درست به كار می بندد و می تواند نعمتهای [صفحه 247] الهی را شكر گزارد و می تواند موهبتها را بدرستی دریابد و در آن راهی كه باید به كار گیرد،[2] و ملتزم به اعمال صالح گردد و خود را از فروختن در گرداب حرامها بازدارد،[3] و به خلوص در عمل دست یابد، كه امیرمومنان علی (ع) فرموده است: «الزهد تقصیر الامال و اخلاص الاعمال.»[4] . زهد كوتاه كردن آرزوها و خالص نمودن كردارها است. چنین زهدی برترین توشه ی آدمی در جهت سیر به سوی كمال حقیقی است و امیرمومنان (ع) آن را این گونه توصیف كرده است: «الزهد ثروه.»[5] . ناخواستن- دنیا- ثروت است. زهد آدمی را از پستی این جهانی و هلاكت آن جهانی حفظ می كند و از این رو گفته اند كه زهد كلید در بهشت و آسودگی از آتش است،[6] و امیرمومنان (ع) به چنین زهدی فراخوانده و فرموده است: «انكم ان زهدتم خلصتم من شقاء الدنیا و فزتم بدار البقاء.»[7] . بی گمان اگر از دنیایی نكوهیده كناره گیرید و زهد پیشه كنید، از بدبختی دنیا آسوده می شوید و به سرای باقی خواهید رسید. زهد حقیقی راه سلوك و بندگی توام با نشاط و بالندگی را فراهم می سازد و آدمی با معرفتی درست به سعادت دست می یابد. پیشوای زاهدان، علی (ع) فرموده است: «اصل الزهد الیقین بالله و ثمرته السعاده.»[8] . اصل زهد یقین است و میوه ی آن نیكبختی است. انسانی كه دنیا را بدرستی دریافته باشد، هرگز با عالم رابطه ای پست برقرار نمی كند و با معرفتی درست از امكانات این عالم توشه برمی گیرد و بندگی می نماید، چنانكه در سخنان نورانی امیر بیان، علی (ع) آمده است: «و لا زهد كالزهد فی الحرام.»[9] . و هیچ پارسایی چون پشت كردن به امر حرام نیست. [صفحه 248] با چنین دریافتی از زهد، پارسایی برترین زمینه ی رشد و تعالی و اتصاف به كمالات انسانی است: «افضل الطاعات الزهد فی الدنیا.»[10] . برترین طاعات زهد در دنیاست. بدون زهد حقیقی، انسان در اسارت دنیای نكوهیده می ماند و می پوسد و از این روست كه دینداری و تربیت فطری بدون پارسایی بی معنا می شود، چنانكه در سخنان امیرمومنان علی (ع) وارد شده است: «الزهد اصل الدین.»[11] . زهد اصل دین است.
زهد حقیقی كه بستر كمال آدمی را فراهم می نماید، زهد منفی و گوشه گیری و دوری از جامعه و محرومیت گرایی نیست، بلكه زهدی زنده و پرنشاط و اجتماعی و بالنده است، چنانكه امیرمومنان علی (ع) خود جلوه ی تام آن بوده و در توصیف زهد حقیقی فرموده است:
صفحه 247، 248.